Rögar, atık su veya başka bir deyişle kanalizasyon kapakları neden yuvarlak olarak üretilmekte ve kullanılmaktadır? Rögar kapakları neden kare, dikdörtgen veya üçgen olarak üretilmemektedir?Rögar kapaklarının yuvarlak olması sadece bazı ülkelere özgü bir durum mudur? Bu konuda daha bir çok soru sorulabilir.
Hatta bir iş mülakatı sırasında, Bill Gates’in bir çalışanı, microsoft’un bir parçası olabilmek için bu sorunun bir adaya sorulduğunu biliyor musunuz?
Bütün dünya ülkelerinde kullanılan rögar kapakları yuvarlaktır, buna ülkemizde dahil. Fakat ülkemize has bir durum da şudur ki; rögarkapakları sadece yuvarlak değil, bazen de ağzı açıktır. Bu konuda zaman zaman haber bültenlerine de konu olan “kanalizasyon kapakları çalındı”, “kanalizasyona çocuk düştü” gibi tatsız haberleri duyabilmekteyiz.
Esas konumuza dönecek olursak; rögar kapaklarının yuvarlak olmasının nedeni tamamen matematiksel bir durumdur. Yoksa rastlantısal olarak veya “böyle icat edildi ve böyle kullanılmaya devam edildi” gibi durum söz konusu değildir.
Matematiksel olarak konuyu anlatmak gerekirse; kenar uzunlukları 1 metre olan kare şeklindeki bir kapağın köşegen uzunluğu kök 2 metredir. Yani kare bir kapak deliğinin köşegen uzunluğu her zaman dörtgen bir şeklin kenar uzunluğundan daha büyüktür. Bu da, dörtgen bir kapağın bir şekilde içeriye düşeceği anlamına gelmektedir. Fakat yuvarlak kapaklarda durum bu şekilde değildir. Çünkü dairesel şekillerde köşegen uzunluğu aynı zamanda dairenin çapı anlamına geldiği için, çapı 1 metre olan bir daire kapağın köşegen uzunluğu da 1 metre olduğu için hiçbir şekilde içeriye düşme olasılığı bulunmamaktadır. Yani yukarıda da belirttiğimiz gibi Rögarkapaklarının içeriye düşmemesi için matematiksel bir hesaplamayla yuvarlak olması düşünülmüştür. Durum bundan ibarettir.
